8 april 1931 – 20 september 2018
Mohamed Sahnoun is overleden. De oud- ambassadeur van Algerije in Bonn, Washington, bij de VN in New York, in Parijs en Rabat stierf na een langdurige ziekte op 19 september op 86-jarige leeftijd. Hij was een politieke gevangene tijdens de oorlog in Algerije in 1957 en vertelt in zijn boek ‘Mémoire blessée – gewonde herinnering’ de ongekende lijdensverhalen van de gevangenen, vooral door de hun aangedane folteringen. Ik was blij dat ik een voorwoord mocht schrijven voor dit boek, fantastisch om te lezen, absoluut, maar het was ook uiterst schokkend te lezen over het onbeschrijflijk en nodeloos lijden door mensen aangedaan aan hun gelijken. Zijn boek beschrijft ook de steun die door mannen en vrouwen van verschillende achtergronden (burgers, religieuzen, militairen) wordt gegeven, mensen die met gevaar voor eigen leven solidair waren met hen die op de vrijheid wachtten.
Eenmaal uit de gevangenis gaat Mohamed Sahnoun met behulp van een katholiek priester naar verschillende plaatsen in Frankrijk, nog altijd op het gevaar af opnieuw gearresteerd te worden , en gaat uiteindelijk de grens naar Zwitserland over waar Charles-Henri Favrod hem in contact brengt met de nieuwe Algerijnse leiders in Evian.
Hij wordt al spoedig gedelegeerde bij de Organisatie van Afrikaanse Eenheid en vervolgens vice - algemeen secretaris bij de Arabische Liga, alvorens een aanvang te maken met zijn echte diplomatieke carrière. In New York onderhoudt hij contact met VN Secretaris Generaal Boutros Boutros Ghali die hem in 1992 benoemd tot speciale gedelegeerde naar Somalië. Daar geeft hij ongezouten kritiek op het handelen van de VN en ontdekt hij de belangrijke humanitaire acties van het Internationale Rode Kruis. Hier had ik mijn eerste contacten met hem.
Hij wordt vervolgens een van de internationale adviseurs van het Internationale Rode Kruis, waarna hij door de Canadese regering benoemd wordt tot medevoorzitter (samen met Gareth Evans) van de internationale commissie ‘Interventie en soevereiniteit van staten’, waar ik als lid van diezelfde commissie heb kunnen profiteren van zijn kundigheid om compromissen te vinden en van zijn substantiële bijdragen aan ons rapport ‘Verantwoordelijkheid tot bescherming’, dat wij op 20 december 2001 aan Kofi Annan hebben overhandigd.
Mohamed Sahnoun is lid geweest van de wereldcommissie over milieu en ontwikkeling (Commissie Bruntland) op grond waarvan Algemeen Secretaris Kofi Annan hem benoemd heeft tot speciaal adviseur voor Afrika en hem verschillende opdrachten heeft gegeven zoals die van bemiddelaar in het geschil Ethiopië/Eritrea en als speciale afgevaardigde voor het gebied van de Grote Meren in Afrika. Er ontstond een diepe, oprechte vriendschap tussen deze twee persoonlijkheden die binnen een maand van elkaar zijn overled
Tijdens de laatste 20 jaar van zijn leven was Mohamed Sahnoun zeer actief in Caux, bij de organisatie Initiatives of Change (de opvolger van Morele Herbewapening), waar hij het Forum voor Human Security is begonnen [nu Caux Forum], wat diplomaten, internationale en universitaire functionarissen, alsmede politici trok. Velen uit de hele wereld zijn hem erkentelijk voor zijn activiteiten op dit gebied. Op dat moment was ik voorzitter van Initiatives of Change International; aan het eind van mijn tweede mandaat is Mohamed Sahnoun mij voor drie jaar opgevolgd.
Mohamed Sahnoun zal worden herinnerd als een groot man, een nederig dienaar van de mensheid, met zijn kwaliteiten van diplomaat en bemiddelaar in dienst van de vrede. Hij had de capaciteit mensen van verschillende achtergronden en meningen bij elkaar te brengen, vooral met betrekking tot Noord-Zuid. Een man van grote wijsheid: er zijn er niet veel zoals hij. De herinnering aan hem leeft voort in allen die hem konden ontmoeten, als bron van inspiratie en bemoediging.
Cornelio Sommaruga
Vertaal door Lotty Wolvekamp.