Antwerpen 26 juli 1921- Etten-Leur 18 november 2014
Tijdens de dankdienst voor haar leven op 26 november in Den Haag sprak namens Initiatives of Change Maarten de Pous.
Zoals velen hier aanwezig ken ik Joos door onze gezamenlijke betrokkenheid bij Initiatives of Change, voorheen Morele Herbewapening. Dat contact gaat voor mij terug naar begin jaren '70. Voor sommigen gaat die band nog veel verder terug, naar begin jaren '50. Dan denk ik in de eerste plaats aan Tjits Hoekstra, een heel trouwe vriendin van Joos en Agathe van Tetterode, beiden hier aanwezig; en dan noem ik alleen nog maar enkele leeftijdgenoten van Joos.
Bijna vier jaar geleden werd ik op verzoek van Joos hun beider bewindvoerder. Sinds die tijd ben ik, gemiddeld om de drie weken, een middag op bezoek geweest, vaak met mijn echtgenote Lis, eerst bij Bas en Joos samen, en later bij Joos alleen. Er waren dan praktische en financiële dingen die we doornamen, maar verder wilde Joos weten hoe het met die en die ging, hoe het op de Amaliastraat was, wat er in Caux was gebeurd tijdens de conferenties daar, enz.
De eerste ontmoeting van Joos met Morele Herbewapening was in 1938, toen een team vanuit Nederland naar Antwerpen kwam. Dit feit wist zelfs Tjits niet! Maar het staat vermeld op blz. 121 in het boek van Hennie de Pous-de Jonge over de geschiedenis van de Oxford Groep, Morele Herbewapening en Initiatives of Change, beginnend in 1924. De titel van het boek is 'Reiken naar een nieuwe wereld'. Dat heeft denk ik toen, en vooral later, ook Joos aangesproken. Het idee dat iedereen een aandeel kan hebben in het werken aan een nieuwe wereld, door te zoeken naar inspiratie, bereid te zijn eigen falen en tekortkomingen te erkennen, bruggen te bouwen naar en met andersdenkenden, te geloven dat vergeving en verzoening mogelijk zijn tussen mensen en tussen landen die elkaars vijanden waren.
Zo'n programma was natuurlijk bij uitstek nodig in het naoorlogse Europa. Joos was in die periode actief betrokken bij acties in Noord-Frankrijk om betere verhoudingen tot stand te brengen tussen werkgevers en werknemers in de textielindustrie, en Joos was ook deel van delegaties uit dat gebied naar Caux in Zwitserland, het internationale conferentiecentrum van Morele Herbewapening.
In 1953 werd Joos gevraagd om als secretaresse te komen werken in ons ontmoetingscentrum op Amaliastraat 10 in Den Haag. Zij werd de spil van het werk daar, creëerde een prettige sfeer en gaf leiding aan allerlei vrijwilligers, op haar onopvallende maar wel gedecideerde manier. Je kon niet om Joos heen.
Later was Joos betrokken bij verschillende evenementen in België, o.a. programma's die werden gegeven aan leerlingen van een grote katholieke middelbare school in Hasselt, op uitnodiging van de directrice, zuster Marie-Christine. Het was duidelijk dat Joos enorm genoot van die uitstapjes en activiteiten in hȧȧr België.
Vóór haar huwelijk met Bas woonde Joos enige tijd op de Berkenlaan in Wassenaar. Daar was ze deel van een leefgemeenschap van een aantal gezinnen met kleine kinderen en enkele alleenstaanden, in een groot huis van Morele Herbewapening. Een soort grote familie, een commune avant la lettre. Als de kinderen dan soms problemen hadden met hun ouders dan konden ze altijd een begrijpend en meelevend oor vinden bij een van de onofficiële tantes. Joos was erg populair in die hoedanigheid.
Toen Tjits en ik enkele dagen geleden zaten na te denken over wat we verder nog over Joos wilden zeggen vandaag, kwam Tjits met de volgende gedachte: ‘Joos liep niet met haar overtuiging te koop, maar je kon wel een goede uitdaging van haar verwachten.’
Wij zeggen nu vaarwel aan onze vrolijke, een heerlijk-gevoel-voor-humor-hebbende, schaterlachende, trouwe, toegewijde, nooit klagende vriendin Joos, met heel veel dankbare en liefdevolle herinneringen.
Maarten de Pous