16 april 1905 - 5 december 2005
Frits Philips is honderd jaar geworden. Zijn eeuwfeest werd op 16 april dit jaar Brabants uitbundig in zijn geliefde stad Eindhoven gevierd. Ook de landelijke pers besteedde uitgebreid aandacht aan de man die vereenzelvigd wordt met het bedrijf dat zijn oom en zijn vader hebben opgericht. Vanaf 1 december 1930, toen hij bij Philips in dienst trad als bedrijfsingenieur tot 6 mei 1977 toen hij aftrad als voorzitter van de Philips Raad van Commissarissen, is hij er intens bij betrokken geweest. En eigenlijk bleef die band met het bedrijf tot zijn dood.
Voor veel mensen is de naam van Frits Philips nauw verbonden met Morele Herbewapening, sinds 2001 Initiatives of Change geheten. Hij en zijn vrouw Sylvia kwamen in contact met de beweging toen deze nog de naam Oxfordgroep droeg. In 1934 werden ze door vrienden uitgenodigd een zogeheten 'house-party' bij te wonen. Die houseparty's waren informele bijeenkomsten van een weekend of enkele dagen, soms bij iemand thuis of in zaaltjes, waar mensen vanuit hun geloofsovertuiging met elkaar over belangrijke levensvragen spraken en ervaringen met elkaar deelden.
Terwijl Frits noch Sylvia een kerkelijke opvoeding genoten hadden, sprak hen de verfrissende aanpak van de Oxfordgroep zeer aan. Het had niets dogmatisch, maar ging om de praktische beleving van het geloof. Deze ontmoeting zou verstrekkende gevolgen voor beiden hebben. Het betekende allereerst een nieuwe openheid tussen hen als echtpaar en vervolgens het besluit iedere dag te beginnen met het lezen van een stukje uit het Nieuwe Testament en het opschrijven van de gedachten die daarna bij hen opkwamen. Die lazen ze dan aan elkaar voor. Het kon gaan over gewone dagelijkse dingen, maar toen de oorlogsdreiging kwam bleek dat ze in deze stille tijd ook op andere gebieden richting konden vinden.
Toen de Raad van Bestuur van de Philips Gloeilampen Fabrieken naar Engeland vertrok om de bedrijven in de rest van de wereld te kunnen besturen, had Frits Philips, toen 35 jaar, de overtuiging dat zijn taak in Nederland lag. Hij koos hiermee niet de makkelijkste weg. De gedwongen samenwerking met de bezetter heeft hij, waar mogelijk, getracht te saboteren. En uiteindelijk moest hij onderduiken. Maar wel heeft hij zijn positie kunnen gebruiken om vele joodse levens te redden. Als dank daarvoor ontving hij in 1996 uit handen van de Israëlische ambassadeur Yossi Gal de Yad Vashem onderscheiding.
Frits en Sylvia Philips zijn de gewoonte om in stilte inspiratie en richting te zoeken voor hun leven altijd trouw gebleven. Dat bracht hen in aanraking met mensen, die ze normaal vanuit hun positie niet ontmoet zouden hebben. Een groot gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid vloeide daar uit voort. Vanzelfsprekend betrof dat voor Frits Philips vooral het bedrijfsleven. Hij vond dat directeuren zich in moesten leven in de denkwereld van hun werknemers. Een plaats waar dat in een informele sfeer kon gebeuren was het internationaal conferentiecentrum van Morele Herbewapening in Caux, Zwitserland. Philips was actief betrokken bij het ontstaan van conferenties voor mensen uit de industrie die daar sinds 1973 hebben plaatsgevonden. Later in 1985 nam hij het initiatief tot de oprichting van de Caux Round Table, een internationaal gespreksforum voor topindustriëlen dat nog steeds bestaat en vooral maatschappelijk verantwoord ondernemen nastreeft.
De persoonlijke band van Frits Philips met Morele Herbewapening staat buiten kijf, maar hij heeft er altijd voor gezorgd zijn activiteiten op dit gebied strikt gescheiden te houden van zijn werk voor het bedrijf. Het idee dat soms leefde als zou het bedrijf achter de beweging staan, is dus niet juist. Wel probeerde hij natuurlijk zijn overtuiging voor maatschappelijk verantwoord ondernemen ook in zijn eigen werk waar te maken.
Frits Philips was een monument van de 20ste eeuw. Ondanks de verantwoordelijkheden die hij droeg en zijn hoge positie, bleef hij een zeer menselijk en toegankelijk mens. Een toegewijd echtgenoot voor Sylvia van Lennep met wie hij 63 jaar getrouwd is geweest. Zij overleed in 1992. Een gezellige vader voor zijn zeven kinderen, een populaire opa voor zijn talrijke kleinkinderen, een aimabele levensgenieter, die vol humor, altijd met een kwinkslag en met lichte tred door het leven ging.
Hennie de Pous-de Jonge.