14 september 1930 – 7 februari 2018
Digna hield van bloemen, stond er op de rouwkaart. En bloemen hielden van haar. Het koor van de Kievitkerk in Wassenaar, waar haar afscheidsdienst gehouden werd, lag helemaal vol met bloemstukken. In een propvolle kerk, waar de zon door de ramen scheen en tijdens de muziek foto’s van een vrolijke, levendige Digna te midden van familie en vrienden getoond werden, werd vol dankbaarheid teruggekeken op haar avontuurlijke leven. Maar ook vol ongeloof dat ze er ineens niet meer was.
Zoals haar oudste zoon Herman zei: ‘Midden in het leven stond jij. We dachten dat je 100 zou worden, zoals in onze familie gebruikelijk is.’ Hij kenschetste haar leven met een paar kernbegrippen. Avontuur: 15 jaar had ze voor zijn geboorte uit koffers geleefd. En ook zijn opvoeding en dat van zijn jongere broer Rein typeerde hij als avontuurlijk. En dan een groot geloof en vertrouwen dat dingen goed komen. De basis hiervan lag in de stille tijd waar ze iedere dag mee begon. Het was een moment om zichzelf onder de loep te nemen en ook te bedenken wat ze voor anderen kon betekenen. En dat waren veel mensen. Haar zoons ontdekten 1200 e-mail adressen, waar ze mee in contact was geweest. Haar rotsvaste vertrouwen in God, maakte dat ze heel onafhankelijk was, zeiden beide zoons. Rein: ‘Ze was afhankelijk van God, en daarom kon ze zo onafhankelijk zijn van anderen.’ Herman: ‘En zoals je leefde, onafhankelijk, alles zelf regelend, zo ben je er ook uitgestapt. We zullen jouw humor, taalgrappen en de diepgaande gesprekken missen.’
De Kievitkerk was haar geestelijk thuis. Ze was daar altijd kleurrijk aanwezig, vertelde predikant Jilles de Klerk. ‘Ze maakte ons deelgenoot van waar haar hart vol van was. Er brandde een onuitblusbaar vuur in haar. Het vuur van geloof, hoop en liefde. Tot op het einde heeft het gebrand. Het ging niet als een nachtkaars uit.’ In zijn preek memoreerde hij dat Digna altijd zocht naar het positieve. En dat ze dat ook altijd vond! Ze werd nooit bitter of cynisch, als dingen anders liepen of moeilijk waren. God heeft dan blijkbaar een ander plan, dacht ze. Ook hij wees op de stilte waar Digna iedere ochtend de tijd voor nam. Een moment om haar geloof te herijken, gedreven en gedisciplineerd. De Klerk: ‘Haar geloof en haar daden waren innig verweven. Haar geloof in Gods plan, maakte dat ze zelf plannen maakte, voor het hier en nu. Ze was ongeneeslijk missionair, op een wijze die menig predikant niet opbrengt. De woorden in de Bergrede waren haar leidraad. En haar levensdoel om bruggen te bouwen over kloven in een gebroken wereld.’
Leven en kapitaal gedeeld met anderen
Behalve door haar zoons en de predikant werd Digna’s leven geschetst door twee kleindochters, een schoondochter, een broer, een neef en vriendinnen. Uit het verhaal van haar broer Ton kwam naar voren, hoe Digna als jong meisje door haar vader in 1947 mee naar Caux was genomen, naar het conferentiecentrum van Morele Herbewapening in Zwitserland. Daar besloot ze op 15-jarige leeftijd haar leven te wijden aan het ideaal, om een betere wereld te scheppen door verandering in mensen, te beginnen bij haarzelf.
Vriendin Joty ter Kulve-van Os (91) vertelde hoe zij Digna ontmoet had in datzelfde Caux, in 1951. Daar waren ze samen met jongeren uit heel Europa, die hun leven wilden wijden aan de wederopbouw van het verwoeste continent. Het was het begin van een levenslange vriendschap. Joty over Digna: 'Haar leven en haar kapitaal heeft ze gedeeld met anderen, omdat ze vond dat dat haar taak op aarde was.'
Blanca Torres sprak in het Spaans en werd vertaald door haar dochter Mariana. 'Afgelopen zaterdag kwam Digna bij me langs, en wat zo vanzelfsprekend leek, bleek achteraf onze laatste, heel bijzondere ontmoeting. We spraken over de familie, over spiritualiteit en over de kracht van de stilte.'
Blanca had Digna en haar man Peter voor het eerst ontmoet in 1965, toen zij naar haar middelbare school in de Colomibaanse hoordstad Bogota kwamen om te vertellen over het gedachtegoed van Morele Herbewapeing. 'Ik was onder de indruk en samen met een groepje vriendinnen besloten we nog een keer met hen samen te komen. Vele bijeenkomsten volgden. We spraken toen al over thema's waar we tot het laatst niet over uitgesproken raakten.'
Geroerd vertelde Blanca, die veertig jaar geleden met haar gezin naar Nederland kwam, over Digna's niet aflatende liefde voor Colombia. 'Ze koesterde mijn land. Ze was altijd op de hoogte en wist het land, zelfs in de moeilijkste periodes, altijd op waarde te schatten. Op haar eigen bescheiden wijze bereikte ze veel en velen. Gelukkig bleef het niet onopgemerkt en in 2005 werd ze door de Colombiaanse regering onderscheiden en benoemd tot Groot-officier in de orde van nationale verdienste.'
Een onzichtbaar wereldconcern
Ook Lotty Wolvekamp, die het woord voerde namens de talloze vrienden uit de kring van Morele Herbewapening, nu Initiatives of Change (IofC) geheten, sprak over Digna's grote trouw.
Lotty Wolvekamp: ‘Digna groeide op in een gezin met oog voor de wereld en warmte voor elkaar. Tienerjaren in een verwoestende oorlog tekenden haar. Na die oorlog nam Digna de uitdaging aan om met duizenden leeftijdgenoten van alle continenten en landen alles in te zetten voor wederopbouw, voor het slaan van nieuwe bruggen van vertrouwen tussen mensen, landen en volken die tot voor kort in een bloedige oorlog verwikkeld waren. Persoonlijke ambities en plannen werden daarvoor opzij gezet. Een aantal vriendinnen van dat eerste uur zit ook nu hier in de kerk.
Net als haar man Peter, en ook samen met hem, was ze veel in Duitsland, een land waar ze vriendschappen opbouwde die ze tot het allerlaatst van haar leven onderhield. Vriendschappen die de basis van verzoening, wederopbouw en nieuwe uitdagingen werden. Vele sporen heeft ze ook in Caux (zie foto onderaan), het internationale conferentiecentrum van IofC, dat ze mee heeft helpen opbouwen en vorm geven.
Digna hield van voorlezen en vertellen, aan oud en jong. Verhalen die konden inspireren. Toen Morele Herbewapening in Nederland in de jaren 70 van de vorige eeuw gezinsconferenties op touw zette was zij daar volop bij betrokken. Toen dit een vervolg kreeg in Caux, idem dito. Vele jaren zorgde ze met anderen voor opvang van kinderen in Caux. En de laatste jaren vindt in Caux de CATS conferentie plaats: children as actors in transforming society. Ook daar nam zij een paar keer aan deel en kwam haar ervaring van pas.
Schrijven ging Digna goed af en maakte haar blij. Ze hielp mee met de biografie over Charlotte van Beuningen, Een nieuwe wereld voor mijn kleinkinderen. Haar stukjes in Nieuw Wereld Nieuws onder de titel Door vrouwen bezien, zijn gebundeld in een boek: Een begaanbare weg. Ze schreef ontelbare brieven en e-mails. Haar vingers en pen waren geduldig. Haar keukentafel en bureau waren altijd bezaaid met briefjes en aantekeningen.
Als we het over IofC in Nederland hebben waren haar man Peter en Digna samen met Aad en Josiene Burger niet weg te denken. Ze hebben als gezinnen jaren samen gewoond in het centrum van IofC aan de Berkenlaan in Wassenaar. Zoveel acties, ontvangsten, ontmoetingen, niet te tellen. Maar wat dit kwartet zo bijzonder maakte, was de ruimte die zij gaven aan opvolgende generaties om zelf aan de slag te gaan en op pad te gaan om hun overtuiging vorm te geven en uit te dragen.
Een kleine tien jaar lang was Digna voorzitter van het Frits Philips Fonds binnen IofC. Daarmee werden toelagen ter beschikking gesteld aan veelal jonge mensen op alle continenten om hun ideeën en projecten voor positieve verandering vorm te kunnen geven. Ze genoot van alle aanvragen, discussies en beslissingen. ‘Wat zijn er veel mogelijkheden.’ Vorig jaar was dit fonds opgebruikt.
Maar wat Digna’s hart echt deed ontvlammen was Zuid-Amerika. In de jaren 50 van de vorige eeuw maakte zij deel uit van een kleine groep die vanuit Europa de oceaan overstak. Brazilië, Uruguay, Argentinië, en later Colombia, samen met haar man Peter. Blanca die hier is, heeft hen toen ontmoet, ze was nog een schoolmeisje. Jaarlijks ging Digna samen met Peter en later alleen of met andere vrienden naar Colombia. Wat ze daar niet allemaal beleefd heeft... De vele artikelen van haar hand in Nieuw Wereld Nieuws en opvolger Ander Nieuws zijn daar een stille sprekende getuige van. Zowel Peter als Digna werden door de Colombiaanse regering geëerd voor hun werk en trouw.'
En zich wendend tot de overledene, zei Lotty: 'Digna, je komt uit een familie die een groot zichtbaar wereldconcern heeft neergezet. Maar niemand kan inschatten wat jij als onzichtbaar wereldconcern hebt neergezet met je trouwe vriendschappen verspreid over zoveel generaties, over zoveel continenten, maar vooral toch in je geliefde Zuid-Amerika.’
Hennie de Pous - de Jonge