Dit jaar bezocht ik voor de tweede keer het conferentiecentrum van Initiatives of Change (IofC) in Caux, Zwitserland. IofC organiseert hier jaarlijks internationale bijeenkomsten over actuele onderwerpen. Dit jaar nam ik deel aan twee conferenties die zich richtten op zelfontwikkeling, spirituele groei en de versterking van democratie wereldwijd. Het conferentiecentrum in Caux werd opgericht na het einde van de Tweede Wereldoorlog om Duitsland met de rest van Europa te verzoenen. Deze plek heeft daarmee een interessante en relevante geschiedenis die ons herinnert aan de gevolgen van dehumanisering en het feit dat wederopbouw mogelijk is na oorlog en fascisme.
Met de huidige ontwikkelingen in Nederland was het fijn om mijn inspiratiebatterij op te laden in Caux. Het programma was rijk aan leerzame sprekers, workshops en bijeenkomsten. Daarnaast was het inspirerend om te zien hoe meer dan 200 mensen uit zo’n 50 verschillende landen vreedzaam samenwerkten, waarbij de positieve nieuwsgierigheid naar de ander en de verschillen tussen mensen als boeiend werden ervaren en het begin vormden van mooie gesprekken.
De ‘jihad’ van zelfontwikkeling
De eerste conferentie die ik bezocht was het zogenaamde Inner Development Goals forum. De Inner Development Goals (IDGs) zijn een reeks persoonlijke en collectieve vaardigheden en kwaliteiten die nodig zijn om een duurzame en vredige toekomst te realiseren. Ze vullen de Sustainable Development Goals (SDGs; duurzame ontwikkelingsdoelen) aan door te benadrukken dat innerlijke groei en zelfbewustzijn essentieel zijn voor het oplossen van mondiale uitdagingen en het bevorderen van welzijn op lange termijn.
De belangrijkste les die ik hieruit heb meegenomen is dat werken aan ons innerlijke zelf enorm belangrijk is. Duurzame ontwikkeling begint namelijk bij zelfontwikkeling. Het is gemakkelijk om de splinter in andermans oog wel te zien, maar niet de balk in ons eigen oog.
De IDG's, die nadruk leggen op persoonlijke verantwoordelijkheid, doen mij, als moslima, denken aan het vaak verkeerd (en soms opzettelijk) begrepen concept van 'jihad' in de islamitische filosofie. Het concept ‘jihad’ verwijst in geen enkel geval naar offensieve oorlogvoering, maar naar defensieve oorlogsviering in tijden van bezetting en onderdrukking. In het dagelijks leven verwijst dit concept echter naar de interne strijd tegen slechte gewoonten zoals egoïsme en jaloezie, en het bevorderen van bescheidenheid, empathie en compassie. Met andere woorden: jihad stimuleert moslims om te streven naar zelfontwikkeling, en daarmee naar een betere wereld.
Een plenaire sessie over 'begrip' ('understanding') raakte aan mijn persoonlijke inspanningen om empathie en compassie te bevorderen. Samen met anderen ben ik bezig met het opzetten van een groen kennis-, retraite- en dialoogcentrum in Midden-Nederland, genaamd 'Fahm Home' - 'fahm' betekent 'begrip' in het Arabisch. Door aan onszelf te werken en onszelf beter te leren kennen, kunnen we ook 'de ander' beter begrijpen.
De kwetsbaarheid van democratie
In Caux nam ik deel aan de tweede conferentie, het Democracy Forum. Deze bijeenkomst richtte zich op hoe we democratie wereldwijd kunnen versterken en bevorderen. De belangrijkste les die ik hieruit trok, is dat democratie kwetsbaar is. Heel kwetsbaar. Democratie kan lastig zijn, maar het is beter dan veel alternatieven en het mag nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd. Democratie is zoveel meer dan eens in de zoveel jaar een kruisje zetten of bolletje inkleuren.
Er waren deelnemers uit landen die zich nauwelijks met politiek hadden beziggehouden tot het 'te laat' was. Zij gaven ons het advies om nooit te denken dat een land 'vanzelf' weerbaar is tegen kwaadaardige spelers. We moeten ons dagelijks inzetten om vreedzaam en respectvol met elkaar samen te leven. Een deelneemster vertelde dat ze eerst dacht dat het maatschappelijk middenveld iets was dat 'wij' ( ‘bevoorrechte’ Europese landen) bij 'hen' (achtergestelde landen) moesten bevorderen. Ze realiseerde zich echter dat we allemaal deel uitmaken van het maatschappelijk middenveld in ons eigen land en dat we allemaal een steentje moeten bijdragen aan de weerbaarheid van de democratie.
Streven naar begrip als oplossing
Het was perfecte timing dat ik tijdens de conferentie over democratie een cruciale mijlpaal bereikte in het opzetten van Fahm Home! Ik heb hoop en vertrouwen dat we daar kunnen voortbouwen op wat er in Caux gebeurt en waar IofC voor staat: werken aan een vreedzame en duurzame wereld. Hiermee was ik al jaren bezig voordat ik bij IofC een 'thuis' vond.
De oplossing voor polarisatie en haat is niet meer polarisatie en haat, maar meer begrip voor elkaar. Wat zijn de werkelijke oorzaken van de huidige staat van de wereld? Hoe kunnen we elk ons steentje bijdragen aan constructieve vooruitgang in plaats van destructieve krachten, die vaak voortkomen uit onwetendheid over de ander, de geschiedenis, geopolitiek en malafide spelers die eropuit zijn mensen en groepen tegen elkaar uit te spelen?
Het was ook fijn om in Caux werknemers van IofC NL, Uyên en Shereen, te ontmoeten. We waren niet de enige Nederlanders daar. Samen kunnen we werken aan een vreedzamere en duurzamere wereld!
Rianne C. ten Veen
